سپسیس یا واکنش بیش‌از حد سیستم ایمنی بدن، باعث مرگ بسیاری از بیماران مبتلا به کویید ۱۹ شده است.

سپسیس نوعی بیماری است که در اثر فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی بدن در مبارزه با عفونت ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به آسیب بافتی، ناکارایی اندام‎ و حتی مرگ شود. همزمان با تحریک سیستم ایمنی بدن و ترشح مقدار زیادی مواد شیمیایی به داخل خون، التهاب گسترده‌ای ایجاد می‌شود که به بافت اندام‌ها آسیب می‌رساند. لخته‎شدن خون در هنگام سپسیس، خونرسانی به اندام‌های داخلی را کاهش می‌دهد و از رسیدن مواد مغذی و اکسیژن کافی به اندام‌ها جلوگیری می‌کند. در حالت بدتر، سپسیس منجر به افت فشار خون می‎شود. پزشکان این وضعیت را “شوک سپتیک” یا شوک عفونی می‌نامند. این عارضه به ناکارایی چندین عضو مانند ریه‌، کلیه و کبد منجر می‌شود که در بعضی موارد کشنده است.

علل سپسیس و عوامل خطرآفرین آن

عامل بروز این بیماری غالباً عفونت‌های باکتریایی است، اما سپسیس می‌تواند از طریق سایر عفونت‌ها نیز ایجاد شود. این بیماری با ورود باکتری، ویروس و حتی قارچ‎ یا انگل به بدن از طریق زخم‌های کوچک مانند خراش زانو یا ریشه ناخن آغاز می‌شود. بیماری‌های جدی‌تری مانند آپاندیسیت، ذات‌الریه، مننژیت یا عفونت ادراری نیز احتمال ابتلا به سپسیس را افزایش می‌دهد. علاوه بر ویروس‎های آنفلوآنزای فصلی شناخته‌ شده، ویروس‎های عفونی دیگر مانند کروناویروس‌ها، ابولا، تب زرد، تب دنگو و آنفلوآنزای خوکی یا مرغی نیز می‌تواند باعث ایجاد سپسیس شود.

ابتلا به عفونت استخوان (استئومیلیت) نیز می‌تواند به بیماری سپسیس منجر شود. در افراد بستری‌ شده در بیمارستان، باکتری‌های ایجاد کننده سپسیس از طریق محل تزریق وریدی، برش جراحی، سوند ادرار و زخم بستر وارد بدن می‌شود. این بیماری در افراد دارای بیماری‎های زمینه‎ای، دارای نقص سیستم ایمنی مانند ایدز یا سرطان و همچنین مصرف‌کنندگان داروهای مختل کننده عملکرد سیستم ایمنی بدن مانند استروئیدها، کودکان خردسال، افراد سالخورده، مبتلایان دیابت و کسانی که در بیمارستان بستری شده یا تحت جراحی‎های بزرگ قرار گرفته‌اند، شدیدتر است.

علائم سپسیس چیست؟

ازآنجا که بروز این بیماری در نقاط مختلف بدن است، می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد. اولین علائم شامل تنفس سریع و گیجی است. تب و لرز، دمای بسیار پایین بدن، میزان ادرار کمتر از حد نرمال، نبض بالا، تنفس سریع، تهوع، استفراغ و اسهال سایر علائم هشدار دهنده این بیماری است.

سپسیس چگونه درمان می‌شود؟

در صورت مشکوک‌ شدن به ابتلای بیماری سپسیس، پزشک برای بررسی‌های بیشتر مانند تعیین میزان باکتری‌های موجود در خون یا مایعات دیگر بدن، تشخیص منبع عفونت (با استفاده از اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن یا سونوگرافی)، تعیین تعداد گلبول‌های سفید خون، میزان فشار خون و اسید خون و عملکرد کلیه یا کبد آزمایشاتی را تجویز می‌کند.

به منظور جلوگیری از پیشروی عفونت، کنترل عملکرد اندام‌های حیاتی و تنظیم فشار خون، مبتلایان به بیماری سپسیس در بخش مراقبت‎های ویژه بیمارستان (ICU) بستری شده و پزشک داروهایی را برای بیماران تجویز می‌کند.

غالباً پزشکان برای بهبود فشار خون داروهای “وازوپرسور” (داروهایی که باعث باریک‎شدن رگ‌های خونی می‌شود) تجویز می‌کنند. در موارد شدید، ممکن است به درمان‌های دیگری، مانند استفاده از دستگاه تنفس یا دیالیز کلیه نیاز باشد. گاهی اوقات پزشکان برای تخلیه عفونت از عمل جراحی کمک می‌گیرند.