دستگاه های کمک تنفسی در منزل

دستگاه های کمک تنفسی در منزل، در دوران شیوع کرونا بسیار مورد استفاده بیماران مبتلا به کووید 19 می باشد.

مشکلات تنفسی

مشکلات تنفسی ناشی از دلایلی مانند سرماخوردگی ، COPD ، برونشیت مزمن و سایر بیماری های ریوی باعث بروز مشکلات مداوم برای بیماران می شود. راه حل های بهداشت خانگی تجهیزات گسترده ای برای تنفس در منزل به بیماران با نیازهای تنفسی فراهم می کند.

بیماری های تنفسی ، مشکلات تنفسی و سایر شرایط پزشکی نیاز به مراقبت ویژه و اغلب مجموعه ای از تجهیزات درمانی دارند.

دستگاه های کمک تنفسی

دستگاه های کمک تنفسی و کرونا

هر کسی که از اثر ویروس کووید ۱۹ به شدت بیمار شود، به تنفس مصنوعی نیاز می داشته باشد. اما با پاندیمی این ویروس جدید کرونا سراسر جهان با کمبود دستگاه های تنفس مصنوعی و وسایل مربوط به آن روبرو است.

ویروس جدید کرونا (کووید ۱۹) در وجود حدود ۲۰ درصد از مبتلایان، در عمق ریه و در قدم نخست در مجرا های تحتانی تنفسی نفوذ می کند. از آنجا که وضعیت فرد مبتلا بسیار زود بحرانی شده و در موارد شدید بیمار را به بخش مراقبت های ویژه انتقال داده و توسط دستگاه خاص به وی نفس مصنوعی می دهند.

از آنجایی که در بحران کرونا حتی کشور های دارای تکنالوژی پیشرفته، مانند ایتالیا و اسپانیا، با کمبود بستر در بخش مراقبت ویژه و مجهز با دستگاه تنفس مصنوعی روبرو اند، داکتر ها اغلب مجبور اند که خود تصمیم بگیرند که جان کدام بیمار نجات داده شود و از کدامیک نه.

مهم‌ترین شانس زنده ماندن مبتلایان به کرونا که حالشان وخیم می‌شود، دستگاه‌های تنفس مصنوعی هستند. به زبان ساده، وقتی ریه‌ها از کار بیفتند یا بخش قابل توجهی ار کارکردشان را از دست بدهند، این دستگاه جایگزین سیستم تنفسی می‌شوند. این به بیمار فرصت مقابله با عفونت و در نهایت بهبود می‌دهد.

با توجه به نیاز شدیدی که به دستگاه‌های تنفس مصنوعی در بخش‌های مراقبت ویژه وجود دارد، بسیاری کشورها علاوه بر افزایش تولید دستگاه‌های تنفس مصنوعی به تولید دستگاه‌های کمک تنفسی روی آورده‌اند تا برای بیمارانی که خیلی بدحال نیستند اما نیاز به اکسیژن‌درمانی دارند استفاده شوند. استفاده از این دستگاه‌ها نیاز به آموزش‌های تخصصی و گذاشتن لوله در نای بیمار ندارند از این رو می‌توانند از محدودیت‌ها و نیاز به درمان‌های پیشرفته بیمارستانی کم کنند.

دستگاه های کمک تنفسی در منزل

این دستگاه‌ها دو نوع اصلی دارند، دستگاه تنفس مصنوعی ( Ventilator) و دستگاه کمک تنفسی ( CPAP). نوع اول فقط در بیمارستان قابل استفاده است اما نوع دوم بجز بیمارستان، را با رعایت شرایطی در منزل هم قابل استفاده است.

در این روزها که ابتلا به ویروس کرونا بسیار گسترده شده است، استفاده از دستگاه‌های کمک تنفسی در خانه توسط بیماران مبتلا به این ویروس که در منزل تحت مراقبت قرار می‌گیرند، فراگیر شده است. این دستگاه‌‌های کمک تنفسی انواع مختلفی دارند که بسته به نیاز و شدت مشکل بیمار توسط پزشک برای بیمار تجویز می‌شود.در این دستگاه‌ها این موضوع اهمیت دارد که با تجویز میزان مشخصی از اکسیژن در دقیقه اکسیژن با چه غلظتی به هوای دمی بیمار وارد می‌شود. انواع مختلف این دستگاه‌ها اکسیژن را با غلظت‌های مختلف  فراهم می‌آورند. هوایی که ما هر روز تنفس می‌کنیم، شامل 21% اکسیژن، 78% نیتروژن، و1% گازهای دیگر است. پس غلظت اکسیژن هوای تنفسی ما 21 درصد است. هدف از استفاده از دستگاه‌ها و کپسول‌های اکسیژن در خانه بالا بردن درصد اکسیژن در هوای تنفسی بیمار است.

1- کپسول اکسیژن

این نوع از دستگاه‌های کمک تنفسی شامل یک کپسول اکسیژن، یک ماسک اکسیژن و یک تنظیم کننده جریان است. اکسیژن از کپسول بیرون می‌آید، از طریق لوله وارد یک محفظه آب می‌شود، در این محفظه اکسیژن مرطوب می‌شود، و سپس از طریق لوله‌ای باریک به سمت ماسک می‌رود تا بیمار آن را تنفس کند. کپسول‌های اکسیژن می‌توانند اکسیژن را در خانه با یک ماسک ساده، کانولای (Canula) بینی یا ماسک ونچوری به بیمار کرونا منتقل کنند. کانولای بینی با جریان 4تا 6 لیتر در دقیقه غلظت اکسیژن بین 36 تا 44 درصد برای بیمار فراهم می‌کند. ماسک‌های ساده در جریان 6 تا 12 لیتر در دقیقه غلظت 40 تا 60% را فراهم می‌آورند.

نوع دیگر ماسک، ماسک‌های دارای کیسه ذخیره هستند که غلظت بالاتری از اکسیژن را فراهم می‌کنند. زیرا با داشتن یک دریچه یک‌طرفه مانع از ورود هوای بازدمی به کیسه ذخیره اکسیژن می‌شوند و می‌توانند غلظت اکسیژنی تا 100 درصد را فراهم کنند. ماســک ونچــوری (Venturi mask) قابــل اعتمادتریــن و دقیقتریــن روش بــرای تجویــز غلظــت صحیــح و کنتــرل شــده اکســیژن برای بیمار کرونا میباشــد. در ایــن نــوع ماســک آداپتورهــای قابـل تعویضـی وجـود دارد کـه مقـدار ثابتـی از اکسـیژن را بـا غلظت از 24 تـا 40 درصـد با حجـم ثابتـی از هـوا مخلـوط کـرده و بــه بیمــار میرســاند.

2- دستگاه اکسیژن‌ساز

این نوع از دستگاه‌های کمک تنفسی هوا را از محیط اطراف خانه می‌گیرد، نیتروژن آن را جدا می‌کند و اکسیژن خالص را با غلظت 95% در اختیار بیمار قرار می‌دهد. این دستگاه را می‌توان در خانه با انواع ماسک یا کانولا مورد استفاده قرار داد تا اکسیژن با غلظت بیشتری به بیمار برسد.

3- چادر صورت

چادر صورت روش دیگری برای تجویز اکسیژن است. مزیت مهم این دستگاه‌ آن است که می‌توان رطوبت زیادی را همراه با آن به بیمار رساند. از معایب آن نیز این است که نمی‌توان غلظت اکسیژن را دقیقاً کنترل کرد، توسط تجویز 8- 4 لیتر در دقیقه اکسیژن، غلظت اکسیژن در حدود 40 % فراهم می‌گردد.

4- چادر اکسیژن

روشی قدیمی است که  بیشتر برای افرادی که توانایی تحمل ماسک را ندارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. چادر اکسیژن می‌تواند غلظت اکسیژن حدود 50 % را فراهم کند. مشکل این دستگاه‌های کمک تنفسی این است که نمی‌توان در آن غلظت اکسیژن را به نحوی دقیق و قابل اطمینان تنظیم کرد.

5- ونتیلاسیون غیر تهاجمی با فشار مثبت

دستگاه‌های کمک تنفسی سی‌پپ (CPAP) و بای‌پپ (BiPAP) اکسیژن را با فشار وارد ریه می‌کنند. ماســک CPAP بدلیــل خاصیــت فیکس شدن بـر صـورت، درجریانهـای بالا توانایـی رسـاندن اکسیژن بــا غلطــت 100 در صــد بــه بیمــار را دارد. تفاوت CPAP و BiPAP در این است که CPAP جریان اکسیژن را بصورت مداوم با یک فشار یکنواخت وارد ریه‌ها می‌کند؛ اما فشار اکسیژن دستگاه BiPAP دارای دو حالت است: فشار تنظیم شده برای دم (ipap) و فشار پایین برای بازدم (epap)

6- ونتیلاتور

در شرایطی که بیمار کرونا دیگر با روش‌های ذکر شده قادر به تنفس نباشد، پزشک ممکن است از روش‌های تهاجمی‌تر مانند لوله‌گذاری داخل نای (اینتوباسیون) استفاده کند. در این حالت بیمار بیهوش شده و یک لوله از راه دهان داخل نای بیمار قرار داده می‌شود که به دستگاه ونتیلاتور متصل می‌شود. سپس اکسیژن بسته به تشخیص پزشک با غلظت 100% یا کمتر از طریق لوله به ریه‌های فرد وارد می‌شود. این روش معمولاً تنها در بیمارستان و بخش مراقبت‌های ویژه (آی سی یو) مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما گاهی نیز ممکن است بیمار اینتوبه در منزل تحت مراقبت قرار گیرد.

ویروس SARS-CoV-2 (که باعث بیماری COVID-19 می شود) به دستگاه تنفسی حمله می کند. هنگام آلودگی ، توانایی تنفس بیمار به خطر می افتد. در موارد خفیف ، تنفس یا حمایت تنفسی با استفاده از وسایل غیر تهاجمی مانند ارسال هوای غنی از اکسیژن از طریق ماسک صورت امکان پذیر است.

در موارد شدیدتر ، وقتی بیمار دچار پریشانی حاد تنفسی می شود ، نیاز به پشتیبانی تنفسی دارد. این کار از طریق راه هوایی مصنوعی ارائه می شود. یک لوله متصل به یک دستگاه تهویه داخل دهان یا بینی بیمار (و پایین بادگیر) یا از طریق یک سوراخ جراحی در گردن وارد می شود.

وظیفه اصلی دستگاه تهویه ، پمپ کردن یا ورود هوا غنی از اکسیژن به ریه ها است. به این عمل “اکسیژن رسانی” گفته می شود. ونتیلاتورها همچنین در از بین بردن دی اکسید کربن از ریه ها کمک می کنند و از این طریق به عنوان “تهویه” یاد می شود.

تاریخچهٔ کاربرد ونتیلاتور 

تاریخچهٔ تنفس مصنوعی به حدود ۸۷۰ سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد. در سال ۱۵۳۰ پاراسلسوسِ سوئیسی، با به کاربردن دَم آهنگری و گذاشتن آن در دهان بیمار و دمیدن آن، به ریه‌ها هوا رساند. فارست برد آمریکایی نخستین دستگاه تنفس مصنوعی مدرن بنام Bird Mark 7 را در دوران جنگ جهانی دوم ابداع کرد. در ایران کاربرد ونتیلاتور پیشینه‌ای بیش از ۵۰سال دارد. از نخستین دستگاه‌ها دستگاهی بود که ساخت شرکت بِنِت است. امروزه پیشرفته‌ترین مدل این سازو کارها در بیمارستان‌های ایران به کار می‌رود .

ونتیلاتور چیست و چگونه کار می کند

ونتیلاتور مکانیکی دستگاهی است که برای پشتیبانی از بیماران دارای شرایط شدید تنفسی که بر ریه ها اثر می گذارد ، از جمله ذات الریه استفاده می شود.

قبل از اینکه بیمار روی ونتیلاتور قرار گیرد ، غالباً متخصصان بیهوشی روشی به نام لوله گذاری انجام می دهند. بعد از آرام شدن بیمار و شل شدن عضلات ، لوله ای از طریق دهان و داخل قسمت بادی قرار می گیرد.

سپس لوله تنفس به ونتیلاتور متصل می شود و کادر پزشکی می توانند میزان فشار هوا و اکسیژن را به ریه ها تنظیم کرده و ترکیب اکسیژن را تنظیم کنند.

چه موقع بیمار روی ونتیلاتور می رود

قبل از تصمیم گیری برای قرار دادن بیمار بر روی دستگاه ونتیلاتور ، پزشکان به دنبال علائم “نارسایی تنفسی” هستند.

– میزان تنفس افزایش می یابد ، آنها پریشان به نظر می رسند ، CO2 در خون بالا می رود.

– سرعت تنفس طبیعی در حدود 15 تنفس در دقیقه است ، اگر این سرعت در هر دقیقه به 28 بار برسد ، این یک سیگنال است که ممکن است دستگاه ونتیلاتور لازم داشته باشد.

انواع مختلف دستگاه ونتیلاتور 

دستگاه ونتیلاتور برای اولین بار در سال 1929 مورد استفاده قرار گرفت. دو نوع تهویه مکانیکی وجود دارد :

تهویه فشار مثبت : هوا را به ریه ها فشار می دهد.

تهویه فشار منفی : با بزرگ شدن و انقباض قفسه سینه هوا را به داخل ریه ها می کشد.

ونتیلاتور فشار منفی 

ونتیلاتورهای اولیه هواکشهای فشار منفی بودند. تهویه فشار منفی اکنون بسیار کم است.

ریه آهن : اولین ونتیلاتور مکانیکی ، سیلندر فلزی است که بیمار را به طور کامل تا گردن می پوشاند.

قفسه سینه قفسه سینه : یک پوسته کوچک که می تواند در قفسه سینه بیمار بچسبد باعث ایجاد فشار منفی می شود.

ونتیلاتور فشار مثبت 

در اوایل دهه 1950 برای درمان بیماران فلج اطفال مبتلا به فلج تنفسی ، ونتیلاتورهای فشار مثبت ایجاد شدند . این ونتیلاتورها از طریق لوله ، هوا را به داخل ریه های بیمار می کشند. آنها ممکن است تهاجمی یا غیر تهاجمی باشند.

انواع ونتیلاتورهای فشار مثبت 

ونتیلاتورهای فشار ثابت

ونتیلاتورهای حجم ثابت

ونتیلاتورها ی زمان ثابت

ونتیلاتورهای فرکانس بالا