روز جهانی آرتروز فرصتی برای آگاهی بخشیدن به عموم مردم جهت اتخاذ یک سبک زندگی سالم و تشخیص به‌هنگام این بیماری است.آرتروز یک بیماری جدی است که کیفیت زندگی افراد را به میزان چشمگیری پایین می‌آورد.
آرتروز یا التهاب مفاصل، شایع‌ترین بیماری مفصلی و یک عامل مخرب پیشرونده محسوب میشود که با ساییدگی استخوان‌ها و کاهش توان حرکتی همراه است. درد ناشی از این بیماری به حدی زیاد است که میتواند زندگی را برای مبتلایان بسیار طاقت‌فرسا و روند طبیعی خواب و بیداری آنها را دچار اختلال کند.
دوازدهم اکتبر (بیست و یکم مهرماه) به منظور افزایش آگاهی عمومی و اتخاذ سیاست هایی در زمینه کمک به بیماران مبتلا به آرتروز Arthrose روز جهانی آرتروز (استئوآرتریت Osteoarthritis) نامگذاری شده است.
تاریخچه روز جهانی آرتروز
اولین گرامیداشت روز جهانی آرتروز در 12 اکتبر سال 1996 اتفاق افتاد. این ابتکار ابتدا توسط آرتریت و روماتیسم بین المللی (ARI) انجام شد. از آن زمان به مناسبت روز جهانی آرتروز جشن گرفته می شود.
شعار روز جهانی آرتروز ۲۰۲۰
بنیاد بین‌المللی آرتریت و روماتیسم در نظر دارد که در چهاردهم اکتبر سال جاری میزگردی با قانون‌گذاران و سیاست‌مداران جهانی برگزار کند. موضوع اصلی این رویداد “بهبود مدیریت درد توسط تحقیق، نوآوری و دسترسی” است و به ارائه راهکارهای بالقوه برای رفع چالش‌های بیماران مبتلا به آرتروز و فراهم کردن زمینه‌های بهبود آنها می‌پردازد. هدف این انجمن تنها پایان دادن به بیماری آرتروز در طول زندگی اشخاص مبتلا نیست و قصد دارد شیوه‌هایی را کشف کند که با کمک آنها بشر بتواند بدون هیچ مشکل از تمامی لحظات روزمره خود بیشترین بهره را ببرد. موضوع روز جهانی آرتروز ۲۰۲۰ “وقت عمل است” (Time۲Work) تعیین شده است.
تاریخچه بیماری آرتروز
آرتروز مشکلی است که از ابتدای خلقت استخوان‌های تمامی دارندگان اسکلت را تحت تاثیر قرار داده است و بنابر شواهد دایناسورها و انسان‌های اولیه نیز از تأثیرات مخرب و آسیب‌رسان آن در امان نبوده‌اند. برای این مشکل هیچ درمانی وجود ندارد و تنها شیوه موجود برای مقابله با آن حرکات صحیح ورزشی است که با توجه به تأثیرات مخرب حرکات نادرست، بکار بردن بیشترین میزان دقت در انجام حرکات ورزشی برای این بیماران حیاتی است. متحرک نگه داشتن مفصل در انجام این تمرینات به کاهش التهاب مزمن کمک می‌کند و نقش بسزایی در تسکین درد طاقت‌فرسای ناشی از آن دارد.
کووید 19 و آرتروز
در سال جاری وجود معضلی جدید به نام کووید -۱۹ شاخصه‌های سلامت مردم جهان را دچار تغییر کرده است و با توجه به تأثیرات تضعیف کننده و آسیب‌رسان آرتروز بر سیستم ایمنی، افراد درگیر این بیماری یا سالخوردگان به میزان بالایی در معرض خطر ابتلا به کرونا قرار دارند. در شرایط کنونی بهبود وضعیت سلامت جسمی و عاطفی و تمرکز روی افرایش سطح کیفیت زندگی، نقش بسزایی در کاهش خطرات ناشی از آرتروز دارد. پیشرفت‌های علمی دنیا هر روز متخصصان را به یک شیوه درمانی جدید در این زمینه نزدیک می‌کند، اما با توجه به کمبود بودجه اختصاص داده شده به بنیاد بین‌المللی آرتریت و روماتیسم در سراسر جهان این بخش با مشکلات جدی مواجه است و ارائه راهکارهای اساسی و مراقبت‌های بهداشتی قابل دسترسی و مقرون‌به‌صرفه توسط آنها، افزایش آگاهی جهانی در مورد بیماری‌های روماتیسمی و اسکلتی عضلانی را دشوار می‌کند؛ حال آن‌که این آگاهی بخشی، کلید اصلی موفقیت برای مبارزه با بیماری‌هاست.
انواع آرتروز
آرتروز در دو دسته کلی اولیه و ثانویه تعریف می شود. آرتروز اولیه بدون هیچ علت خاصی، با افزایش سن، وجود سابقه خانوادگی و زمینه ژنتیکی یا بلند کردن اجسام سنگین ایجاد می شود و تمام مفاصل بدن را درگیر می کند.
آرتروز ثانویه به علت وجود یک عارضه مادرزادی، روماتیسم یا شکستگی در مفصل ایجاد می شود، البته آرتروز اولیه و به دنبال آن آرتروز زانو بسیار شایع است، چراکه بیشترین فشار به این مفصل وارد می شود.
حدود سه چهارم افراد میانسال و سالخورده به آرتروز مبتلا هستند و این عارضه کیفیت زندگی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.
استئوآرتریت (آرتروز)، آرتریت روماتویید، آرتریت عفونی، ورم مفاصل پسوریاتیک و نقرس، پنج گروه عمده آرتریت محسوب می شوند.
طبقه بندی آرتریت راهکارهای مناسبی را برای تشخیص گروه هدف و اتخاذ درمان مناسب پیش روی پزشکان قرار می دهد.
استئو آرتریت (آرتروز)
آرتروز شایع ترین نوع آرتریت است. این التهاب دردناک سبب تورم و اختلال حرکت مفاصل می شود و معمولا در ناحیه دست، زانو، لگن و ستون مهره ها بیشتر است. سه عامل اضافه وزن، سن و آسیب دیدگی مفاصل، مهمترین دلیل بروز آرتروز هستند. استفاده از دارو، ورزش و در موارد حاد، عمل جراحی توصیه می شود.
آرتریت روماتویید
دومین نوع رایج آرتریت، آرتریت روماتویید نام دارد. این شکل از آرتریت نوعی اختلال خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های سالم حمله می کند. این اختلال اغلب از میانسالی آغاز می شود و با درد، تورم، سفتی عضلات و مفاصل و اختلال حرکتی همراه است. آرتریت روماتویید معمولا به مچ دست و انگشتان حمله می کند. التهاب ناشی از آرتریت روماتویید به راحتی می تواند به بخش های دیگر بدن از جمله چشم ها، دهان و ریه حمله کند. این بیماری از طریق دارو و جراحی قابل درمان است.
آرتریت عفونی
عفونت های باکتریایی، ویروسی و قارچی گسترش یافته از بخش های دیگر بدن به آرتریت عفونی منجر می شوند. علایم آرتریت عفونی شامل درد شدید مفاصل، قرمزی و تورم مفاصل، تب و لرز و دردناک شدن ناحیه عفونی است.
ورم مفاصل پسوریاتیک
معمولا این اختلال بیشتر در افرادی دیده می شود که به بیماری پوستی پسوریازیس مبتلا هستند که هر دو جزء بیماری های خود ایمنیی محسوب می شوند. ورم شدید مفاصل به مرور زمان باعث ناتوانی بیمار می شود. معمولا تنها راه درمان در این مورد، تعویض مفصل است.
نقرس
پنجمین شکل رایج آرتریت، نقرس است که به راحتی قابل پیشگیری است. در این بیماری انگشتان دست و پا متورم، قرمز، داغ، سفت و دردناک می شوند. بیماری در مرحله پیشرفته به مچ پا، پاشنه، زانو و آرنج حمله می کند. نقرس زمانی اتفاق می افتد که بدن شروع به تولید اسید اوریک می کند. اسید اوریک از ماده ای به نام پورین تولید می شود. این ماده در مواد غذایی مانند جگر، لوبیا و نخود فرنگی وجود دارد. عواملی از قبیل سابقه خانوادگی، اضافه وزن، رژیم غذایی پر پروتئین و مصرف الکل سبب بروز نقرس می شوند. احتمال ابتلای مردان به نقرس بیشتر است.
برای آرتریت روماتویید و استئوآرتریت هیچ درمان قطعی وجود ندارد و به بیماران توصیه می شود که با کاهش وزن، افزایش تحرک، فیزیوتراپی و مصرف مواد غذایی ضد التهاب، بیماری را کنترل کنند.
اقدامات پیشگیرانه آرتروز
کاهش وزن، تغییر در نحوه نشستن، استفاده از هر دو توالت فرنگی و ایرانی، بلند نکردن اجسام سنگین نقش مهمی در جلوگیری از ابتلا به آرتروز اولیه دارد.
این اقدامات در مواقعی که بیماری در مراحل اولیه قرار دارد و بیمار درد غیرقابل تحملی ندارد، به عنوان راه درمانی نیز مطرح می شود. آب درمانی، ورزش های سبک، روش های دارویی، روشPRP و در برخی مواقع جراحی تعویض مفصل از دیگر روش های درمانی مطرح است.
در برخی اوقات بیمار به علت مصرف داروهای متعدد یا ابتلا به بیماری هایی همچون دیابت و پوکی استخوان دچار تخریب مفصل می شود. از طرفی فرد به علت داشتن درد زیاد، نمی تواند فشار به مفصل وارد کند و تحرکی ندارد، همین امر نیز باعث بروز چاقی، دیابت و فشار خون و در نهایت تخریب مفصل می شود.
21 مهر مصادف است با روز جهانی آرتروز. یکی از رایج ترین بیماری های مفصلی که مشکلاتی را به فرد تحمیل می کند.
تغذیه و آرتروز
بسیاری از افراد با اهمیت رژیم غذایی مناسب در بیماری هایی مانند بالا بودن فشار خون و دیابت آشنا هستند. اما سؤال این است که تغذیه در بهبود وضعیت مبتلایان به آرتروز چه نقشی دارد؟
بهترین تقسیم بندی بشقاب غذا برای سالم زیستنبه طور کلی بدن به 5 گروه ماده غذایی احتیاج دارد:
سبزیجات و میوه های تازه (فیبرها)، پروتئین، کربوهیدرات، لبنیات، غلات و نشاسته که در طی روز باید مصرف شوند. در گام اول بهتر است بیاموزیم تا بشقاب های خود را به روش 2-1-1 تقسیم کنیم یعنی 4/2 سبزیجات، 2/1 پروتئین، 2/1 کربوهیدرات. این تقسیم بندی یکی از اصول سالم زیستن است.
کاهش عوارض آرتروز به کمک مواد غذایی
افرادی که آرتروز دارند بیشتر در معرض پوکی استخوان، کم خونی، خستگی زودرس، ورم و التهاب هستند. با روش صحیح تغذیه می توان از بروز این بیماری تا حدی پیشگیری کرده و همچنین عوارض آن را کاهش داد. از بین مواد غذایی مفید برای این دسته بیماران می توان به سبزیجات، گوشت قرمز، حبوبات و تخم مرغ اشاره کرد که جذب آهن را افزایش می دهند و از کم خونی و خستگی زودرس جلوگیری می کنند. البته نباید در مصرف گوشت قرمز زیاده روی کرد زیرا باعث التهاب می شود.
مسئله ی مهم دیگر میزان کلسیم بدن است. این افراد باید با افزایش ذخیره کلسیم بدن، احتمال مبتلا شدن به پوکی استخوان را کاهش دهند. مصرف لبنیات کم چرب مثل شیر و ماست کم چرب، نوشیدنی های سویادار، ماهی ساردین و پیلکارد که سرشار از کلسیم هستند برای تقویت و افزایش استحکام استخوان ها و پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان توصیه می شوند.
کاهش وزن برای بهبود آرتروز
کاهش وزن به دلیل کاهش فشار روی مفاصل بسیار در روند بهبود بیماری مؤثر است. رژیم غذایی مدیترانه ای که حاوی مرغ، ماهی، سبزیجات تازه (5 روز در هفته)، روغن زیتون، غلات و حبوبات و به مقدار کمتر گوشت قرمز است برای کنترل بهتر وزن و همچنین برای بهبود آرتروز مؤثر است. امروزه توصیه زیادی برای جایگزین کردن چربی های اشباع شده با چربی های امگا 3 می شود. ماهی ساردین، سالمون، بعضی از نان ها و تخم مرغ ها (بخصوص تخم مرغ های غنی شده) سرشار از امگا 3 ها هستند که برای کاهش خشکی صبحگاهی مفاصل و مقابله با التهاب مؤثر عمل می کنند.
تأثیر ویتامین ها در کاهش سرعت پیشرفت آرتروز
ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها از پیشرفت بیماری آرتروز جلوگیری می کنند. به خصوص ویتامین D، C و E.گلوکزآمین نیز ماده ای است که به طور طبیعی در بدن وجود دارد. اما در افراد مبتلا به آرتروز به صورت خارجی (قرص) مصرف می شود و گفته می شود که این قرص ها علائم درد و التهاب را تا حدودی کاهش می دهند.
حرف آخر اینکه درد و التهاب مفاصل در آرتروز سبب بی میلی مبتلایان به انجام ورزش می شود و این در حالی است که ورزش و تغذیه در کنار هم روند بهبود را افزایش می دهند.
درمان آرتروز
چند راهکار عملی و ساده برای کنترل آرتروز;شیر کم چرب سرعت پیشرفت آرتروز را کند می کند، کلم بروکلی از تخریب غضروف ها جلوگیری می کند، کمپرس سرد و گرم، مدیتیشن، ورزش منظم روزانه به مدت حداقل ۳۰ دقیقه، انجام حرکات کششی در طول روز، اجتناب از حمل اشیای سنگین، استفاده از تشک طبی و استاندارد، اجتناب از نشستن طولانی مدت پشت کامپیوتردو روش جراحی و غیر جراحی برای درمان آتروز وجود دارد. ولی بیشتر موارد آرتروزها با روش غیر جراحی از طریق جلسات فیزیوتراپی و انجام یکی سری حرکات ورزشی درمان میشوند.
نحوه نشستن افراد در افزایش شدت آرتروز بخصوص آرتروز زانو موثر است افراد بهتر است چهار زانو ننشینند و همچنین از توالت ایرانی استفاده نکنند.
بطورکلی در سن ۴۰سالگی تقریبا همه افراد تغییرات آرتروز را در مفاصل خود دارند ولی بیشتر آنها علامت خاصی احساس نمی‌کنند و تعداد نسبتا کمی دچار علائم آرتروز هستند.
تقریبا همه جانوران از جمله ماهیها، دوزیستان، خزندگان (دایناسورها) و پستانداران مبتلا به آرتروز میشوند.
آرتروز یک بیماری پیشرونده و مزمن است و بهبودی قطعی ندارد ولی در بیماران چاق است توصیه میشود وزن خود را پایین آورند تا فشار روی زانوها و مفصل لگن کمتر شود.
فیزیوتراپی سبب جلوگیری یا معالجه محدودیت حرکتی و تقویت عضلات اطراف مفصل میشود. با تقویت عضلات، مفصل ثبات بیشتری پیدا کرده و مشکلات بیمار کمتر میشود.
نظرات کاربران
نظرات و پیشنهادات خود را در ارتباط با خدمات عرفان سلامت با ما در میان بگذارید .